Als u bijvoorbeeld een strafrechtelijk misdrijf gepleegd heeft, zal een uitspraak gedaan worden door de politierechtbank, de correctionele rechtbank dan wel het Hof van Assisen, naargelang de ernst van het misdrijf dat u begaan heeft. De meest ernstige misdrijven worden gebracht voor het Hof van Assisen, het enige hof waarin een volksjury zal zetelen. De politierechter zal uitspraak doen over misdrijven die als minst zwaar beschouwd worden, en is ook de bevoegde rechter omtrent alles wat met verkeer te maken heeft.
Burgerlijke geschillen kunnen in het algemeen door de vrederechter behandeld worden wanneer de waarde van de zaak het bedrag van € 2.500,00 niet te boven gaat. Daarnaast is de vrederechter ook bevoegd om uitspraak te doen in bepaalde zaken ongeacht de waarde ervan. Denk bijvoorbeeld aan huurgeschillen, burenruzies, onteigeningen, en de aanstelling van een bewindvoerder over personen die hun goederen niet kunnen beheren.
Burgerlijke geschillen die de waarde van € 2.500,00 overtreffen zullen in principe behandeld worden door de rechtbank van eerste aanleg. Evenwel zullen familiale geschillen steeds behandeld worden door de familierechtbank binnen de rechtbank van eerste aanleg. Deze familierechtbank is bijvoorbeeld bevoegd voor vorderingen tot echtscheiding, erfeniskwesties, en tot het treffen van maatregelen tussen gehuwden. De jeugdrechtbank binnen de rechtbank van eerste aanleg zal dan weer uitspraak doen over minderjarigen, bijvoorbeeld wanneer zij opgevangen of beschermd moeten worden.
Wanneer u als werknemer een geschil heeft met uw werkgever, zal de arbeidsrechtbank hierover uitspraak kunnen doen. De arbeidsrechtbank behandelt daarnaast ook sociale zekerheidsgeschillen, bijvoorbeeld wanneer u een werkloosheidsuitkering of een leefloon geweigerd wordt.
Daarnaast bestaat nog de rechtbank van koophandel, die in het algemeen de geschillen behandelt tussen en tegen ondernemingen, vennootschapsrechtelijke geschillen en faillissementen.
Dit zijn enkele courante rechtbanken die uw zaak kunnen beoordelen naargelang het geschil dat u heeft.