Vandaag gaan we het hebben over angstproblemen en wat je eraan kunt doen. Maar misschien is het goed om eerst eens te weten wanneer je spreekt van een angstprobleem.
Iedereen is wel eens bang of angstig, het is een normale menselijke reactie én een nuttige emotie. Als er gevaar dreigt, zorgt angst ervoor dat we actie ondernemen om onszelf te beschermen. Angst is daarmee een goede raadgever en zoals het spreekwoord zegt: een gewaarschuwd mens telt voor twee. Maar wanneer je bang bent terwijl er geen gevaar dreigt of je maakt je te veel zorgen over iets, dan is er sprake van ongezonde angst. En dat kan een grote invloed op je leven uitoefenen. Je doet niet langer de dingen die je wil doen, je vertoont vermijdingsgedrag of juist hevige emotie bij confrontatie. Je wordt belemmerd in je dagelijkse activiteiten. Als je angstig bent, zal je het gevoel hebben dat heel je leven in het teken staat van deze angst.
Soms wordt iets ook een fobie genoemd, wat is dat dan?
Wanneer je heel bang bent voor bepaalde dingen, dieren of specifieke situaties (zoals vliegen, grotere hoogten, spinnen, naar de tandarts gaan of openbare gelegenheden), dan heb je een specifieke angst en dat noem je een fobie. Alle fobieën vallen onder de algemene noemer angststoornissen. Wanneer een fobie onderdeel wordt van je dagelijks leven, dan kan een angststoornis zich ontwikkelen.
Wanneer iemand een angstprobleem heeft, horen daar dan bepaalde klachten bij?
Veel voorkomende klachten bij iemand met een angstprobleem zijn: hoofdpijn, onverklaarbare buikpijn, problemen hebben met slapen of inslapen, prikkelbaarheid, nervositeit en concentratieproblemen. Bij zwaardere en extreme vormen van angst kan iemand ook paniekaanvallen ervaren.
Hoe kun je iemand helpen die last heeft van een angstprobleem?
Angst en bijgevolg dus ook een angststoornis geeft je vaak een gevoel van controleverlies. Alsof jij niet langer de baas bent over je eigen lichaam en eigen wil. Daardoor kan het voor sommige mensen vaak moeilijk zijn de stap te zetten naar een hulpverlening, omdat ze het gevoel hebben er toch niets aan te kunnen veranderen. Toch bestaan er verschillende technieken om angst en angststoornissen aan te pakken. Er bestaan namelijk therapieën die je angst symptomen kunnen aanpakken en je opnieuw baas kunnen laten voelen over eigen lichaam.
Cognitieve gedragstherapie - al dan niet in combinatie met EMDR – is een geschikte therapie om angstproblemen te overwinnen.
Kun je daar iets meer over vertellen?
Cognitieve gedragstherapie bestaat eigenlijk uit twee onderdelen: gedragstherapie en cognitieve therapie. Zoals het woord al zegt richt gedragstherapie richt zich vooral op het veranderen van je gedrag om zo je angst te overwinnen. Mensen met angststoornissen gaan dat waar ze bang voor zijn uit de weg. Ze hebben de neiging om te vermijden. Logisch, want ze zijn bang. Op de korte termijn helpt het ook om te vermijden, want dan word je minder bang. Maar op de lange termijn zorgt dit gedrag ervoor dat je angst blijft voortduren en zelfs groter wordt. Daarom leer je in de gedragstherapie om stapje voor stapje, jezelf bloot te stellen aan de dingen waar je bang voor bent. Zo kun je langzaamaan wennen aan situaties die je moeilijk vindt. We noemen dat ‘blootstelling’ of exposure.Cognitieve therapie gaat over jouw manier van denken. Mensen met angststoornissen denken vaak negatief en denken vaak dat de kans op gevaar heel groot is. Je denkt misschien dat de kans dat jou iets ergs overkomt heel groot is, of dat het heel erg is dat anderen aan je merken dat je bang bent. De vraag is of dat waar is? Zijn deze gedachten wel realistisch? Je gedachten worden tijdens de behandeling onderzocht en waar nodig gewijzigd. Je leert door een dagboek bij te houden wat je gedachten zijn, en hoe je deze kunt onderzoeken. Ook door te experimenteren met je gedrag leer je je gedachten te toetsen. Al doende kun je zo komen tot gedachten die je helpen je angsten te overwinnen.
Je gaf aan dat cognitieve gedragstherapie geschikt is, al dan niet in combinatie met EMDR. Kun je nog kort vertellen wat EMDR inhoudt?
Zeker! EMDR is de afkoring van het Engelse “Eye Movement Desensitisation and Reprocessing”. Het gaat dus om een oogbewegingstherapie. In deze therapie vraag ik aan mijn cliënt de vervelende ervaring of hetgeen de cliënt vreest (een toekomstbeeld of angst) te beschrijven, inclusief de bijbehorende overtuiging, gevoelens en spanning. Indien iemand niet in staat is om erover te spreken, kan het al voldoende zijn om alleen het beeld op te roepen in gedachten. Vervolgens vraag ik mijn cliënt bepaalde oogbewegingen te maken en daarbij mijn hand te volgen, terwijl hij aan een traumatische herinnering terugdenkt die de angst veroorzaakt of een toekomstig angstig beeld. En daar ga ik net zo lang mee door, totdat het beeld helemaal neutraal aanvoelt. Dat wil zeggen dat de herinnering zijn kracht en emotionele lading verliest. Het wordt dus steeds makkelijker om aan de oorspronkelijke gebeurtenis terug te denken. Het is hoe dan ook een therapie die snel werkt, zeker bij trauma’s, maar daar vertel ik een andere keer graag meer over.
Iedereen is wel eens bang of angstig, het is een normale menselijke reactie én een nuttige emotie. Als er gevaar dreigt, zorgt angst ervoor dat we actie ondernemen om onszelf te beschermen. Angst is daarmee een goede raadgever en zoals het spreekwoord zegt: een gewaarschuwd mens telt voor twee. Maar wanneer je bang bent terwijl er geen gevaar dreigt of je maakt je te veel zorgen over iets, dan is er sprake van ongezonde angst. En dat kan een grote invloed op je leven uitoefenen. Je doet niet langer de dingen die je wil doen, je vertoont vermijdingsgedrag of juist hevige emotie bij confrontatie. Je wordt belemmerd in je dagelijkse activiteiten. Als je angstig bent, zal je het gevoel hebben dat heel je leven in het teken staat van deze angst.
Soms wordt iets ook een fobie genoemd, wat is dat dan?
Wanneer je heel bang bent voor bepaalde dingen, dieren of specifieke situaties (zoals vliegen, grotere hoogten, spinnen, naar de tandarts gaan of openbare gelegenheden), dan heb je een specifieke angst en dat noem je een fobie. Alle fobieën vallen onder de algemene noemer angststoornissen. Wanneer een fobie onderdeel wordt van je dagelijks leven, dan kan een angststoornis zich ontwikkelen.
Wanneer iemand een angstprobleem heeft, horen daar dan bepaalde klachten bij?
Veel voorkomende klachten bij iemand met een angstprobleem zijn: hoofdpijn, onverklaarbare buikpijn, problemen hebben met slapen of inslapen, prikkelbaarheid, nervositeit en concentratieproblemen. Bij zwaardere en extreme vormen van angst kan iemand ook paniekaanvallen ervaren.
Hoe kun je iemand helpen die last heeft van een angstprobleem?
Angst en bijgevolg dus ook een angststoornis geeft je vaak een gevoel van controleverlies. Alsof jij niet langer de baas bent over je eigen lichaam en eigen wil. Daardoor kan het voor sommige mensen vaak moeilijk zijn de stap te zetten naar een hulpverlening, omdat ze het gevoel hebben er toch niets aan te kunnen veranderen. Toch bestaan er verschillende technieken om angst en angststoornissen aan te pakken. Er bestaan namelijk therapieën die je angst symptomen kunnen aanpakken en je opnieuw baas kunnen laten voelen over eigen lichaam.
Cognitieve gedragstherapie - al dan niet in combinatie met EMDR – is een geschikte therapie om angstproblemen te overwinnen.
Kun je daar iets meer over vertellen?
Cognitieve gedragstherapie bestaat eigenlijk uit twee onderdelen: gedragstherapie en cognitieve therapie. Zoals het woord al zegt richt gedragstherapie richt zich vooral op het veranderen van je gedrag om zo je angst te overwinnen. Mensen met angststoornissen gaan dat waar ze bang voor zijn uit de weg. Ze hebben de neiging om te vermijden. Logisch, want ze zijn bang. Op de korte termijn helpt het ook om te vermijden, want dan word je minder bang. Maar op de lange termijn zorgt dit gedrag ervoor dat je angst blijft voortduren en zelfs groter wordt. Daarom leer je in de gedragstherapie om stapje voor stapje, jezelf bloot te stellen aan de dingen waar je bang voor bent. Zo kun je langzaamaan wennen aan situaties die je moeilijk vindt. We noemen dat ‘blootstelling’ of exposure.Cognitieve therapie gaat over jouw manier van denken. Mensen met angststoornissen denken vaak negatief en denken vaak dat de kans op gevaar heel groot is. Je denkt misschien dat de kans dat jou iets ergs overkomt heel groot is, of dat het heel erg is dat anderen aan je merken dat je bang bent. De vraag is of dat waar is? Zijn deze gedachten wel realistisch? Je gedachten worden tijdens de behandeling onderzocht en waar nodig gewijzigd. Je leert door een dagboek bij te houden wat je gedachten zijn, en hoe je deze kunt onderzoeken. Ook door te experimenteren met je gedrag leer je je gedachten te toetsen. Al doende kun je zo komen tot gedachten die je helpen je angsten te overwinnen.
Je gaf aan dat cognitieve gedragstherapie geschikt is, al dan niet in combinatie met EMDR. Kun je nog kort vertellen wat EMDR inhoudt?
Zeker! EMDR is de afkoring van het Engelse “Eye Movement Desensitisation and Reprocessing”. Het gaat dus om een oogbewegingstherapie. In deze therapie vraag ik aan mijn cliënt de vervelende ervaring of hetgeen de cliënt vreest (een toekomstbeeld of angst) te beschrijven, inclusief de bijbehorende overtuiging, gevoelens en spanning. Indien iemand niet in staat is om erover te spreken, kan het al voldoende zijn om alleen het beeld op te roepen in gedachten. Vervolgens vraag ik mijn cliënt bepaalde oogbewegingen te maken en daarbij mijn hand te volgen, terwijl hij aan een traumatische herinnering terugdenkt die de angst veroorzaakt of een toekomstig angstig beeld. En daar ga ik net zo lang mee door, totdat het beeld helemaal neutraal aanvoelt. Dat wil zeggen dat de herinnering zijn kracht en emotionele lading verliest. Het wordt dus steeds makkelijker om aan de oorspronkelijke gebeurtenis terug te denken. Het is hoe dan ook een therapie die snel werkt, zeker bij trauma’s, maar daar vertel ik een andere keer graag meer over.