3 februari 2021

Een vraag krijgen om over je stad te mogen schrijven, is voor mij vragen om een schatkist te mogen openen, te graaien in parels van toen, te kijken in zilveren spiegels van voorbij en de geur op te snuiven van opgeblonken antieke kachels, de verse bloemen op de weekmarkt of de kruiden langs de Demer in de Demervallei. Jawel, zo mooi vind ik die vraag. Het is een unieke gelegenheid om je stad beter te leren kennen. Actief op zoek gaan naar geschiedenis van mijn eigen stad, doet mijn archeologendroom weer opleven. Dat wilde ik immers worden als kind, dat naast de geijkte politieagent en piloot natuurlijk. Archeoloog worden, gaan graven om het liefst heel veel nieuws, of ouds, het is maar hoe je het bekijkt, te ontdekken. De liefde voor geschiedenis heb ik van huis uit meegekregen. Geen toekomst zonder geschiedenis, staat als een paal boven water. Dat mag voor mijn part best een Romeinse mijlpaal zijn, of een grenspaal tussen ons Limburg en dat andere Limburg. Dat mag ook. Eeuwenlang is er voor jou opgebouwd, afgebroken en weer opgebouwd, geplaveid en uitgerold. Op die weg mag je verder gaan. Daar bouw jij dan weer verder, op één of andere manier. Het is in mijn professionele loopbaan geen archeologie geworden, maar wel pedagogie, de leer in het opvoeden en onderwijzen. Een beetje van een andere bouworde, maar hoera, je komt er nog steeds fossielen tegen of Galliërs en Romeinen. En via de mysterieuze middeleeuwen kom je met een duizelingwekkende versnelling onze tijd binnengestormd. In die maalstroom is jouw en mijn stad meegegroeid. Gelukkig zijn er schatbewaarders die veel en van alles nauwkeurig hebben bijgehouden. Dat zijn de geschiedkundige schatten waar ik mee aan de slag mag gaan.
Ik moest even terugdenken aan die farao, die in ongenade was gevallen bij zijn nakomelingen. Als ik mij niet vergis, heette hij Achnaton. Ze wilden hem met alle middelen uit de geschiedenis wissen, of beitelen, dat moest toen zeker gebeuren met al zijn houten en stenen beelden. Ze hebben hard geprobeerd, maar vermits we weet hebben van deze feiten, is het toch niet echt goed gelukt. Gelukkig maar.
Terug naar mijn stad dan. Ik duik in heel wat materiaal: familiealbums, oude brieven, vergeelde documenten, gekartelde foto’s, stambomen en nog veel meer. Dan komen de verhalen naar boven borrelen. Hoe ga ik dit aanpakken? Van droge info moet ik proberen om een fijn en beluisterbaar verhaal te maken voor jong en oud. Want zij zullen het te horen krijgen. Ik mag nu nog niet te veel verklappen over de vorm en het hoe, wanneer en waar. Maar het zal een fijn familiegebeuren worden, waar zeker ook kritische oren zullen luisteren. ‘Just is just, toch?’ hoor ik ze al hardop bedenken. Dit gaat een evenwichtsoefening worden tussen feit en fictie, tussen droog en sappig, tussen echt en fantasie, tussen die ene mening en die andere mening. Tijd doet niet alleen materiaal afslijten en woorden vervagen, maar ook inhoud en vooral de hamvraag: ‘wat is er nu echt gebeurd?’ Ik heb er nu al zin in om de verhalen te bedenken en deze vorm te geven. O ja, wie weet wordt het op zijn beurt ook wel geschiedenis. ‘Weet ge nog, die ouwe verhalenverteller, die meester die het zo kon uitleggen? Waart gij daar ook bij, toen? Amai, die was toch beter eerst naar de kapper geweest, niet? Of heet die haarsnit misschien artistiek? Vertellen, ja, ja, dat kon die wel. Maar allez, een kam kost toch niet zo veel geld? Da’s toch just, hè?’ Heerlijk toch.
Voila, zeg dat de meester het gezegd heeft.