Hoe je het verschil kan maken? Niet meedoen met de rest. ‘Borstel je eigen stoep,’ zei mijn oma, ‘dan is de hele straat schoon.’ Tenminste, als iedereen dat ook zo belangrijk vindt. Het gevoel hebben, dat er toch naar je gekeken wordt, of net niet. Dat je vermeden wordt voor een gesprek, dat een hoofd zich omdraait als je voorbij wandelt, dat moeten heel wat mensen meemaken. Jawel, dat overkomt me ook wel eens. Gelukkig niet te vaak. Maar het mechanisme dat dan in je gedachten in werking schiet, is een ratelend gevaar. Je hebt de neiging om met gelijkaardig zwaard terug te vechten, om pijl en boog boven te halen en terug te schieten. Om je tong om te smeden tot een tweesnijdend mes
dat met woorden anderen kan neerhalen. Wijze woorden maken een schild, gelukkig maar. Mijn moeke zal het bevestigen: ‘geen kwaad met kwaad vergelden. Verdraag en ga verder.’ Wat een wijze woorden heb ik toch meegekregen van haar. Het maakt een mens heel wat gelukkiger op langere termijn. Ik weet er alles van.
Voila, zeg dat de meester het gezegd heeft.