12 oktober 2022

Je laten opsluiten in één of andere instelling of je kamer reserveren voor een kleine week in een bijzonder instituut, moet wel sporen nalaten. Vrijwillig proberen in te leven hoe mensen met een probleem of handicap zich moeten voelen, is een nobel streven. Dat vond ik toch bij het zien van een bijzonder tv-programma. Een acteur pakt zijn koffer, maakt een afspraak bij een blindeninstituut en laat zich vijf dagen onderdompelen in het leven van blinden en slechtzienden. Het is eens wat anders dan op één of ander tropisch eiland je laten omringen door natuurlijk en menselijk schoon om te kijken hoelang je het standhoudt om trouw te blijven aan je eigen partner. Die mag in het koude regenachtige thuisland staren naar de opgenomen en netjes gemonteerde beelden om zich blauw en groen te ergeren aan het gedrag van diezelfde partner. Nee, deze acteur gaat mee aan tafel zitten, zet een donkere bril op en met een minimum aan lichtinval probeert hij zijn eigen boterhammetjes te smeren, thee te drinken en een suikertje te zoeken op de ontbijttafel. Zijn honger ging er snel van over. Vermoeiend, inspannend, stresserend en ergerlijk. Zo bleek dat ontbijt te verlopen. Terwijl zijn tafelgenoten al jaren met hetzelfde probleem geconfronteerd bleken te zijn. Eén van je zintuigen verliezen is echt geen sinecure. Het vergt een gigantisch aanpassingsvermogen om je leven dan zo goed mogelijk in te richten om te overleven. Ik herinner me mijn eerste opleiding graduaat orthopedagogie in Antwerpen. Dat moet nu zo’n 40 jaar geleden geweest zijn dat ik op kot zat in Berchem en met mijn fietske richting Huidenvetterstraat trapte voor mijn opleiding. Eén van de opdrachten praktijk was geblinddoekt, wel met hulp natuurlijk, een eindje te stappen door de stad, de tram te nemen, een kaartje te kopen, af te stappen op de juiste plaats, daar een drankje op een terras te bestellen en dan de weg weer naar school terug afleggen. Het was een heus avontuur. De geluiden van de stad dreunden je oren binnen, alsof het de eerste keer was dat je een auto driftig hoorde toeteren, of je voor het eerst een rinkelende tram voorbij hoorde denderen op de rails. Je moet de meest getrainde oren hebben om in dat woud van geluiden je eigen getik te horen van de blindenstok op de stoep. Er waren toen nog geen rubberen tegels op de rand van de stoep om een oversteekplaats aan te duiden. Er waren nog geen betonnen richels die je de weg aangaven om rechtdoor over te steken. Er was wel al het geklik bij een groene voetgangertje en het geratel van het rode ventje. Die maakte je wel duidelijk dat je een tredje sneller mocht gaan. Alsof het gisteren pas gebeurde, kwam dat gevoel weer naar boven bij het zien van het tv-programma. Iets van ontreddering, van hulpeloosheid. Maar ook van moed en doorzetten van mensen die dat zicht moeten missen. Dat gaf mij dan weer pittig inzicht in hun leefwereld. Maar je moet het willen zien.
Voila, zeg dat de meester het gezegd heeft.